مکتب شهادت

درباره کاری که حسین(ع) درتاریخ کرده است بسیار سخن گفته اند و بسیار نوشته اند و می گویند و می نویسند. قدما به گونه ای آن را توجیه کرده اند و متجددین روشنفکر به گونه ای دیگر ؛ اما من به تازگی متوجه شدم که امکان ندارد کاری را که حسین(ع) کرده است بفهمیم مگر اینکه بفهمیم که شهادت چیست؟

عظمت حسین(ع) از یکسو و شخص بینی ما از سوی دیگر ، موجب شده است که آنچه را که از حسین(ع) بزرگتر است در زیر درخشش عظمت حسین(ع) نبینیم و آنچه که از حسین(ع)بزرگتر است آن چیزی است که حسین(ع) به خاطر آن قربانی شده است؛ این است که همواره از حسین(ع) سخن گفته ایم اما هرگز از آنچه که حسین(ع) به خاطر آن سخاوتمندانه خود را قربانی کرد ، یاد نکرده ایم. اصلی که حسین(ع) و حسین(ع)ها قربانیش شده اند و عظمت آنان در تاریخ بشر و در مذهب ما و در پیشگاه خلق و خالق، به خاطر این است که این اصل را و این معنی را با تمام زندگی شان و مرگشان نشان داده اند: «شهادت»

برای فهمیدن شهادت، باید اول مکتبی را که شهادت در آن مکتب معنی می دهد و شهادت در آن طرز تفکر قابل توضیح است و در این عقیده خاص شهادت ارزش می یابد روشن بشود و آن عبارت است از مکتبی که حسین(ع) یکی از مظاهر این مکتب است و جریان تاریخی و نبرد تاریخی در سرگذشت انسان که حسین(ع) یک پرچمدار این نبرد است و کربلای او یک صحنه از صحنه های نبرد پیوسته واحدی است که در جبهه های مختلف و نسل ها و عصرهای مختلف ، در طول تاریخ جاری است.

حسین(ع) در اتصال به آن تسلسل نهضتی که درتاریخ ابراهیمی وجود دارد ، معنی می دهد و باید معنی شود و انقلابش باید تفسیر و توجیه گردد و به صورت مجرد حسین(ع) را در تاریخ مطرح کردن و جنگ کربلا را به صورت یک حادثه تاریخی مجرد [بررسی کردن]، از پایگاه های تاریخی و اجتماعیش جدا کردن موجب می شود که آنچه را که معنی ابدی دارد و همواره زنده است به صورت یک« حادثه غم انگیز گذشته » دربیاوریم، چنانکه درآوردیم! و در برابرش فقط بگرییم، چنانکه می گرییم!

کربلا و حسین(ع) را از اندام تاریخی و اعتقادی و مکتبیش اگر جدا کنیم مثل این است که از یک پیکر زنده واحد ، یک عضو را قطع کنیم و جدا مطالعه یا نگهداریش کنیم ….

و این با حیات ابدی راه حسین(ع) و نام او مغایر است.

دکتر علی شریعتی